ARKATZAK ERDIRA TEKNIKA

Arkatzak erdira teknika taldean lan egiten ikasteko oso aproposa da, edozein motatako lan edo jarduerak aurrera eramateko balio du eta. 

Lehenengo eta behin, irakasleak umeei ariketa bat proposatu beharko die. Taldekideek ariketari hasiera emateko, "arkatzak erdira" esango dute. Orduan, taldeko ikasle guztiek arkatzak mahai gainean jarriko dituzte. Momentu horretan hitz egin eta entzun daiteke, baina ez, ordea, idatzi. Ikasleek, txandaka, ariketa edo arazoa ebazteko iritzia eskainiko dute. Hortaz, taldekideak ados jarri behar dira eta guztiek prozedura ulertzen dutela egiaztatu behar dute. Ondoren, ikasle bakoitzak bere arkatza hartu eta ariketari erantzungo dio. Une horretan ezin da hitz egin, idatzi baizik. Gauza da umeren batek ariketa egitean zalantzarik badauka, "arkatzak erdira" eskatuko duela berriro. Orduan, taldekide guztiek idazteari utzi egingo diote, eta guztion artean zalantza argitzen arituko dira. Zalantza argitu eta gero, berriro ere idazteari ekingo diote. 

Aipatu beharrekoa da, teknika horrekin taldekideak lan egiteko erritmo berdinera joan behar direla. Beraz, ezin dute ariketa bat hasi guztiak aurrekoa amaitu arte. Nahiz eta ikastalde batean erritmo desberdinak izan, teknika horren bitartez, ikasleek taldeka lan egiten ikasten dute, denak errespetatuz eta denok besteengandik ikasiz. Gainera, "arkatzak erdira" esapidearen bitartez, lankideari laguntzea arau bihurtzen da. Bestetik, saioa bukatu ostean, komenigarria da irakaslea talde desberdinetatik pasatzea, zer egin duten ikuskatzeko, eta arazoak edo zalantzak agertu badira, horiek konpontzeko.

IRAKURKETA BIKOTE KOOPERATIBOAK

Ikasketa kooperatiba eskolan aurrera eramateko hainbat teknika erabil daitezke. Bata irakurketa kooperatiboa da, non umeek irakurketa ozena eta ulermena lantzen duten, bata besteari lagunduz.  

Teknika kooperatibo honek hurrengoan datza: Ikasleak bikoteka jartzen dira; albokoarekin. A ikaslea irakurtzen hasiko da, paragrafo oso bat egin arte. Bitartean, beste ikasleak irakurketari jarraituko dio. A ikasleak amaitzen duenean B ikasleak galdetuko dio ea zer irakurri duen. Orduan A ikasleak erantzun egin behar du. Ulertu ez badu, berriro irakurri behar izango du, eta hurrengoan ere ulermen arazoren bat izatekotan, B ikasleak berak zer ulertu duen kontatuko du. Ondoren, rolak elkartrukatuko dituzte. Hortaz, bi ikaslek horrela jarraituko dute testu osoa osatu arte. Testu osoa bukatu ondoren, ahozko laburpen bat egingo dute.

Horrez gain, aipatu beharrekoa da, bikoteak sortzerakoan, irakasleak ikasleen gaitasunak kontuan hartu beharko dituela. Hau da, ikasle nabarmenak laguntza behar dituzten ikasleekin ipintzea. Hala ere, batzuetan ikasle nabarmenak elkartzea egokia izango litzateke, euren gaitasun eta erritmoari dagokion testua irakur dezaten, motibatzeko eta noraino ailegatu ahal duten ikusteko. Eta gauza bera ere motelagoak diren haurrekin, motibatzeko asmoz.

TALDE HETEROGENEOAK

Ikasketa kooperatiboa aurrera eramateko, funtsezkoa da talde heterogeneoak sortzea.

Talde heterogeneoak 4-5 ikasleko taldeak dira. Horiek sortzeko irakasleak ikasleak hiru azpitaldeetan banatu behar ditu: laguntza eskaintzeko gaitasun handia duten haurrak, laguntza gehien behar duten haurrak eta taldeko gainerako haurrak. Orduan azpitalde bakoitzeko ikasleak hartuz taldeak sortzen dira. Talde horiek desberdintasun sozialak, kulturalak edota intelektualak bermatzen dituzte. Aldi berean, berdintasunak ere bermatzen dituzte; hala nola, aniztasuna eta ikasleek izan ditzaketen aukerak. 

Aintzat hartu behar da talde heterogeneoetan taldekide guztiak protagonistak direla. Hortaz, oso garrantzitsua da taldekide bakoitzak rol bat bere gain hartzea. Bestetik, emaitzaz gain, lan egiteko prozesuak garrantzia hatzen du; eta ikasleen iritziak, harremanak, eta lan-giro egokia kontuan hartzen dira. Izan ere, talde heterogeneoen bitartez, ikasleek bizitza errealean izan ditzaketen aukerak eta arazoak ezagutzen dituzte.

GELAREN ANTOLAKETA

Eskolak sortu zirenetik, beti ikusi dugu estruktura berdina gela barruan: mahai bat ikasle bakoitzarentzat, eta bakoitzak bere materiala eta ikasliburuak. 

Ikasketa kooperatiboan, ordea, gelaren estruktura aldatzen da. Irakasleak protagonismoa galtzen du, eta irakasleen arteko interakzioa eta talde lana beharrezkoa da ikasketa esanguratsua lortzeko. Hori dela eta, ikasleak txokoka antolatzen dira. Ume kopuruaren arabera, ikasgela kooperatiboan txoko desberdinak aurkitzen dira, 4-5 ikaslekoak. Txoko bakoitzean ikastalde bat dago, eta irakasgaiarekin lotutako gai bat lantzen du edo ikasketa-prozesua eman dadin metodo desberdin bat erabiltzen du.

Aldi berean, ikasleek lan indibiduala egin behar badute, txokoka antolatuta arazorik gabe egin dezakete lan. Gatazkak sortzen ez badira, posible da urte osoan zehar talde berdinak mantentzea. Hala ere, ez da egokia proiektu eta jarduera guztiak talde berdinekin egitea. Hau da, oinarrizko talde bat izan arren, zenbait lan edo jarduera egiteko taldeak aldatzea izango litzateke aproposena.

IRAKASLEAREN PAPERA

Metodologia kooperatiboa aurrera eramateko, irakasleak garbi izan behar du bere ohiko papera aldatuko dela. Beraz, irakasleak ezagutzen transmititzailea izateari utziko dio, ikasleei euren ikasketa-prozesuan gidatzeko asmoz. Hasteko, ikasleei autonomia eta erantzukizun gehiago emango zaie eta irakaslearen kontrola murriztuko da. Hala ere, irakasleak taldeko partaideen zereginak eta funtzionamendu arauak erabakitzen lagunduko die eta bakoitzaren zereginak betetzen direla ziurtatuko du.

Irakaslearen lan-tenporalizazioa eta dedikazioa ere aldatzen dira. Alde batetik, saioen aurretik beharrezkoak izango diren baliabideak eta erabiliko den metodologia zehatz-mehatz prestatu beharko du, oinarrizko edukiak eta helburuak lantzen direla ziurtatzeko. Bestetik, saioen ondoren, behaketaren bitartez, eta ikasleen iritziak kontuan hartuta, irakasleak ebaluazioa gauzatu beharko du. Bestalde, prozesuan zehar egiten diren ebaluazioen jarraipena egin beharko du. Azkenik, taldekide "ahulenen" arrakasta bermatzen saiatuko da.

Hau guztia kontuan hartuta, ikasketa kooperatibo esanguratsua gauzatzeko, aipatu beharrekoa da irakaslearen dedikazioa eskolaz kanpo funtsezkoa dela, . Hau da, ikasgelan gehienbat behaketari eta umeak gidatzeari emango du denbora. Hortaz, gelaz kanpo baliabideak, helburuak, proiektuak eta ebaluazioa aurrera eramateko denbora luzea eman behar du. Bestetik, metodologia berri hau eskolan ezartzeko, irakasleen etengabeko prestakuntza eta motibazioa oinarrizkoak dira.

ZERGATIK IKASKETA KOOPERATIBOA?

Ikasketa kooperatiboa zenbait autore desberdinen teorietan oinarritzen da. Hori dela eta, metodologia berri hau hainbat urtetako ikerketen emaitza da. 

Piagetek argi utzi zuen ikasten ari diren berdinen arteko interakzioa garrantzitsua dela benetako ideien elkartrukea eta eztabaida sustatzeko; hau da, adimen kritikoa, objektibotasuna eta hausnarketa diskurtsiboa garatzeko. Beraz, lan eta esfortzu indibidualaz gain, talde lana funtsezkoa da.

Vygotsky-ren teoria soziokulturalaren arabera, gizartea giza adimena existitzeko lehenengo premisa da. Ikasketa prozesu bat da, non indibiduala eta soziala lotzen diren. Hots, gizabanakoak besteekin elkarri eragiten ikasten du.

Hala ere, ikasketa kooperatiboa eskolan ezartzeko, eskolaren egitura berrantolatu behar da, ikasleek talde txikitan elkarri laguntzeko, ikasteko eta elkarlanean aritzeko.

SIR KEN ROBINSON. Por qué las escuelas matan la creatividad.

Gaur zuekin bideo bat partekatu nahi dut. Hogei minutu irauten du, baina Sir Ken Robinsonek hitz egiteko duen erraztasunaren ondorioz, ez da luze egiten. 

Egia esan, gehien harritu zaidana dantzariaren istorioa da. Azkenean, neska horrek bere talentua aurkitu zuen, dantzari arrakastatsua bilakatuz. Hala ere, bere talentua galtzear egon zen. Zergatik? Txikia zenenean eskolan arreta galtzen zuenez, defizit bat zuela pentsatu zuten, erritmo, talentu eta inteligentzia mota desberdinetan erreparatu gabe.

Horretatik hainbat ondorio atera daitezke. Agerian dago eskoletan umeek askotan ez dutela aurkitzen zer gustuko duten. Hots, askotan ez dute euren talentua aurkitzen. Sir Ken Robinsonek hau guztia hezkuntza-sistemari leporatzen dio. Izan ere, munduko hezkuntza-sistema guztietan matematikak eta hizkuntzak maila gorenean duade, garrantzi handiena izanik. Gero, gizarte zientziak eta letrak, eta azkenik, arteak daude. Horrez gain, artean ere azpimailak aurki ditzakegu: lehenengo, musika eta pintura, eta ondoren, dantza eta arte eszenikoak. Hori munduko hezkuntza-sistema guztietan ikus dezakegu. Beraz, orokorrean, eskolan arrakasta lortzen duten umeak matematiketan eta hizkuntzan dira trebeak. Besteak, ordea, baztertuta geratzen dira eta euren talentuak desaprobetxatzen dituzte. 

Bestalde, gaur egun eskolan ezberdinak diren hainbat umeri gaixotasunak diagnostikatzen dizkiete: hiperaktibitatea, arreta defizita... Arazo honen aurrean, Robinsonek dio eskoletan beti estandar batekin lan egin dela, eta estandar horretatik urrun daudenei gaixotzat hartzen dituztela. Baina argi izan behar dugu ume guztiak ez direla berdinak, eta guztiek ezin dutela ikasi erritmo berdinean. Ume bakoitza ezberdina da, bere gustu pertsonalak ditu eta ikasteko erritmo desberdina du. Hori errespetatu behar da. 

Bestetik, Ken Robinsonek dio eskoletan ez erratzera irakasten digutela. Eskola tradizionalean benetako ezagutzak transmititzen dira, egiazkoak, eta azterketetan zein ariketetan erantzun oker eta egokiak daude. Hau guztia ikasgela baten egunerokotasunean ikus dezakegu. Gainera, horrekin sortzen duguna da ume batek erratzeari beldurra hartzea. Eta hori arazo larria da; gauza berriak sortzeko erratu behar gara, erratzea beharrezkoa da. Bestela, sormena hiltzen dugu.

Azkenik, Robinsonek dio ume guztiak talentu batekin jaiotzen direla, baina gehienek talentua haurtzaro edo nerabezaroan galtzen dutela. Lehen aipatu dudanez, eskola tradizionalean lan egiteko modu bat gauzatzen da, eta matematikarako eta hizkuntzarako adimenak dira erabateko garrantzia hartzen dutenak. Hortaz, beste adimen mota bat dutenek zailagoa dute eskolan arrakastatsuak izateko, ez dute euren talentua aurkitzen eta baztertuta sentitzen dira. Howard Gardnerrek dio zazpi adimen mota daudela, beraz, zergatik eskoletan ez diote adimen mota guztiei garrantzia bera ematen?

Amaitzeko, batzuk pentsatuko duzue ea horrek zerikusia duen ikaskuntza kooperatiboarekin. Egia esanda, asko. Ikaskuntza kooperatiboaren bitartez, ume desberdinen arteko interakzioa gauzatzen da. Beraz, ariketak eta proiektuak aurrera eramateko, ikasleen adimen mota desberdinak kontuan hartzen dira, ikuspegi desberdinak aintzat hartuz. Gainera, irakasleak ez du ezagutzak transmititzen, baizik eta umeei euren ikasketa-prozesuan gidatzen die. Hortaz, ikasleak esperimentazioaren bitartez, eta hainbat akats egin ondoren, gauza berriak sortzera ailegatzen dira. Hori dela eta, ikasketa kooperatiboa aurrera eramatean, eskola tradizionaleann dauden estandarretatik urruntzen gara. Izan ere, metodologia berri honekin ume guztiak euren ikasketa-prozesuaren protagonistak dira, eta dibertsitateari esker, talde osoa aberasten da.

GELA TRADIZIONALA VERSUS GELA KOOPERATIBOA

Ikasketa kooperatiboa aztertzen hasteko, gela tradizionala eta gela kooperatiboa alderatuko ditugu.

GELA TRADIZIONALA

Ohiko gela hiru printzipioetan oinarritzen da: indibidualtasuna, homogeneotasuna eta pasibotasuna.

Indibidualtasuna

Ikaskuntza prozesu indibiduala da, non faktore kognitiboek garrantzia nagusia hartzen duten, irakasle-ikaste prozesuaren dimentsio afektiboa alde batera utziz. Gainera, nahiz eta umeak ikasgelan elkarrekin egon, euren arteko interakzioa saihestu behar den distrakzio bat bezala ikusten da. Hau da, ikaskideak ez du ekarpenik egiten, eta ikasketa-prozesua okertzen du.

XX. mendeko gela

Homogeneotasuna

Eskolak pertsonak orokortzea bilatzen da. Esan beharrekoa da, taldekatzea ideia honetan oinarritzen dela: adin bereko umeak berdinak dira, modu berean eta aldi berean ikasten dute. Bestetik, adimena ezaugarri indibidual, uniforme eta zenbatu daitekeen zerbait bezala ulertzen da. Horrez gain, irakasleak taldea homogeneoa balitz bezala jarduten du. Alegia, esku-hartze pedagogikoa eskema batean oinarritzen da:

o   Azalpena

o   Aurkeztatukoaren memorizazioa

o   Memorizatuaren azterketa

o   Emaitza

Pasibotasuna

Ikaslea hartzaile pasibo bihurtzen da: irakasleak dioena entzun, bereganatu eta errepikatzen du. Hortaz, memorizazioa da nagusi. Alde batetik, ikasleak ez du bere ikasketa-prozesua kontrolatzen: ez daki bihar irakatsiko diotena ezta zergatik irakasten dioten hori ere. Bestetik, ezagutza azkeneko eran erakusten da. Hots, liburuan dagoena ikasleak aurkitu ahal duena baino askoz garrantzitsuagoa da. Beraz, garrantzitsuena, egiazkoa, behin betiko aurkitu da. Hori dela eta, liburua irakas-ikasketa prozesuaren elementu nagusi bihurtzen da.

Hortaz, ondoriozta dezakegu, irakaslea dela benetan ikasten duena: iturriak kontsultatu, informazio nabarmena hautatu, laburtu eta aurkezpen oral egiteko prestatu, azaldu eta galderak erantzuten ditu.

XXI. mendeko gela. Gure gelak aldatu dira? Zein ikaskuntza mota jasotzen ari dira gure ume eta gazteak?

Ikasketa-ikusmolde tradizionalaren aurrean, hezkuntza-esperientziatik ikusmolde berri bat sortzen da: ikasketa kooperatiboa.

GELA KOOPERATIBOA

Gela kooperatiboa ikasleek talde txikietan parte hartzean oinarritzen da. Metodologia honen bitartez, ikasle bakoitzak daukan jakintza guztia taldeari esakaintzen dio, eta besteen ezagutzak jasotzen ditu. Hau da, ikasketa kooperatiboa taldeko kide guztien artean adostutako helburu zehatz batzuk lortzean datza, elkarrekin lan eginez, guztiontzako emaitza onuragarriak lortzeko. Ulertu beharra dago, gela kooperatiboan batek irabazten badu denok irabazten dugula.

Gela kooperatiboa lortzeko, irakaste-ikaste prozesuan parte hartzen duten elementuen antolakuntza kontuan hartu behar dira, hezkuntza-estruktura egokia lortzeko: irakaslearen funtzioa, gelaren antolaketa...

Azkenik, aipatu beharra dago, ikasketa kooperatiboa prozesu elkarreragilea dela, talde heterogeneoetan oinarritzen dena. Horrela, elkar laguntzen dute, ezberdinen arteko errespetua eta elkartasuna indartuz.

IKASKETA KOOPERATIBOAREN HASIERAKO IDEIAK

Ongi etorri!!!! Hau da nire blogaren lehenengo sarrera.

Ikasketa Kooperatiboarekin hasi baino lehen, horri buruz hausnartzea komenigarria dela uste dut.

Zer da ikasketa kooperatiboa? Zertan oinarritzen da? Nola dago antolatuta gela kooperatibo bat? Gela tradizionalarekin alderatuta, zeintzuk dira ezberdintasunak? Lehen Hezkuntzako gela batean nola jar dezakegu martxan metodología berri hau?

Horrekin batera, bideo bat txertatuko dut, lan kooperatiboari buruzko hasierako ideiak izateko.